محمدطاهر رحیمی، سیاست پژوه اقتصاد کلان با اشاره به این موضوع که ما در زمینه گاز در حال دچار شدن به یک شکاف بزرگ میان تولید و مصرف هستیم و باید چاره اندیشی لازم را در این زمینه داشته باشیم، تصریح کرد: در صورتی که برای این موضوع راه حل های عملیاتی و درست در پیش نگیریم، این موضوع می تواند در آینده نزدیک برایمان مسائل عمیقی به لحاظ اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند.

وی ادامه داد: نیاز است برنامه جامعی در حوزه مدیریت انرژی در کشور تنظیم و اجرا کنیم. عدم فشار به اقشار کم درآمد یکی از ارکان اصلی این برنامه است. در عوض باید پرمصرف ها که جزو دهک های بالای درآمدی در کشور هستند و از امکانات بیشتری اعم از خانه ها و ویلاهای بزرگ، استخر و... بهره می برند، هزینه بیشتری برای گاز مصرفی خود بپردازند.

این کارشناس سیاست پژوه اقتصاد کلان کشور توضیح داد: از طریق تعرفه گذاری پلکانی و اخذ هزینه بیشتر از پرمصرف ها می توانیم به کنترل مصرف گاز این مشترکان بپردازیم. حتی اگر مصرف این مشترکان کاهش پیدا نکند، از محل هزینه بالاتری که برای گاز مصرفی خود می پردازند، دولت می تواند هزینه واردات احتمالی گاز را تأمین کند.

رحیمی گفت: تعرفه گذاری پلکانی به گونه ای است که مشترکان می توانند در حد متعارف و ضرور از گاز استفاده کنند، بدون اینکه متحمل هزینه اضافی شوند. این نوع مصارف مشمول یارانه می شود و حتی کم مصرف ها مشمول مشوق می شوند. اما مصارف بالا و غیرمتعارف با هزینه واقعی لحاظ می شود.

وی ادامه داد: در تعرفه گذاری پلکانی هدف این است که در مرحله اول مصرف کنترل شود. اما اگر پرمصرف ها به کاهش مصرف خودشان روی نیاوردند، هزینه صادراتی و واقعی گاز را می پردازند. به نحوی که دولت از این محل بتواند به تأمین مالی واردات گاز بپردازد. از طرف دیگر، در این روش به مصارف غیرمتعارف یارانه نمی دهیم و تنها مصارف داخل الگو مشمول دریافت یارانه انرژی می شوند.

این  کارشناس سیاست پژوه اقتصاد کلان کشور خاطرنشان کرد: حتماً لازم است که نظام قیمت گذاری انرژی در کشور را به سمت تعرفه گذاری پلکانی موثر سوق دهیم. این روش مزیت های زیادی برایمان دارد. در این روش همان طور که تا الان مدنظر قرار داده ایم، حتماً باید اقشار پرمصرف و پردرآمد هزینه های بسیار بالاتری برای گاز مصرفی شان پرداخت کنند. اقشار کم درآمد که عمدتاً در داخل الگو از گاز استفاده می کنند نیز باید با هزینه بسیار پایین از این نعمت بهره مند شوند.

گفتنی است، تعرفه گذاری پلکانی یک روش برای قبوض مشترکان گاز، آب، برق و... است که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و کارآیی اش را نشان داده است. در راستای کنترل مصرف، دولت این روش را طی دو سال اخیر به اجرا گذاشته که به گفته شرکت ملی گاز به کاهش مصرف گاز نیز منجر شده است.

هیات وزیران در جلسه دهم خرداد ماه سال جاری، به پیشنهاد وزارتخانه‌های نفت، نیرو و سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان ملی استاندارد ایران، الگوی مصرف بهینه گاز خانگی برای اقلیم‌های مختلف کشور را تصویب کرد.

طبق مصوبه دولت، تعرفه گاز هر پله مصرف نسبت به سال گذشته هیچ تغییری نکرده است ولی بازه هر پله افزایش یافته که می‌توان آن را جزئی از سیاست حمایتی دولت احتساب کرد. به بیان دیگر، در تعرفه‌های جدید مشترکان گاز خانگی با مصرف گاز بیشتر در پله‌های بالا قرار می‌گیرند. به زعم کارشناسان، این روش از یک طرف به کنترل مصرف منجر می شود و از طرف دیگر به افزایش عدالت در تخصیص یارانه ها می انجامد.

در اجرای تعرفه گذاری پلکانی ملاحظاتی همچون عدم اعمال فشار بر مشترکانی که مصارف ضرور دارند، در دستور کار قرار دارد. به این ترتیب، مصارف متعارف مشمول یارانه می شود و اقشار ضعیف و متوسط جامعه اضافه پرداختی نخواهند شد. اما برای مصارف غیرمتعارف و بالا یارانه پرداخت نمی شود.